Otłosie na szosie: Buddyzm

Nie da się opisać Tajlandii bez opowiedzenia o buddyzmie. 95 % Tajlandczyków deklaruje, że wyznaje buddyzm theravada. Spróbuję opisać buddyzm w pigułce, choć przyznaję że i to będzie trudne bo nie znam się na tym, ale spróbuję jakoś ogarnąć to wszystko co na temat buddyzmu poczytałam.

2 główne rodzaje buddyzmu

Po pierwsze buddyzm nie jest do końca religią a właściwie filozofią lub sposobem życia. Buddyzm narodził się ok. V w. p. n. e. za sprawą wędrownego ascety i nauczyciela zwanego Buddą Śakjamunim. Buddyzm można podzielić na dwa główne nurty. Hinajana, mały pojazd, kładzie nacisk na wyzwolenie indywidualne, podczas gdy w mahajanie, wielkim pojeździe, praktykujący koncentrują się na osiągnięciu pełnego stanu Buddy, aby móc jak najskuteczniej pomagać innym. Każdy z tych nurtów zawiera wiele bardziej szczegółowych podziałów. Theravada jest formą odmiany buddyzmu Hinajana.

Theravada wyznaje się głównie w Tajlandii, na Sri Lance, w Birme i Laosie. Dlatego często jest nazywana „Buddyzmem Południowym. Mahayana dominuje w Chinach, Tybecie, Japonii, Mongolii i Korei. I określa się ją też, jako „Buddyzm Północny”. Obecnie buddyzm w niektórych krajach rozkwita, natomiast w innych napotyka na trudności. Tradycja therawady jest na przykład silna na Sri Lance, w Tajlandii i Birmie, natomiast przechodzi poważny kryzys w Laosie, Kambodży i Wietnamie.

Theravada oznacza "Doktrynę Starszych" i jest szkołą buddyzmu, która czerpie swoje duchowe inspiracje z Tipitaki lub kanonu palijskiego, która zawiera, powszechnym zdaniem uczniów, najwcześniejsze zapiski nauczania Buddhy.

Pali: Język buddyzmu Theravada

Językiem kanonicznych tekstów Theravady jest pali (dosł. "tekst"), który oparty jest na dialekcie języka środkowo indo-aryjskiego, którym prawdopodobnie posługiwano się w centralnych Indiach za czasów Buddhy. Czcigodny Ananda, kuzyn Buddhy i bliski towarzysz, zapamiętał jego kazania (sutty) i w ten sposób stał się żywą skarbnicą tych nauk. Wkrótce po śmierci Buddhy (około 480 p.n.e.), pięciuset najstarszych mnichów — wraz z Anandą — zebrało się aby wyrecytować i zweryfikować wszystkie kazania, które usłyszeli podczas czterdziestu pięciu lat nauczania Buddhy. Większość z tych kazań rozpoczyna zdanie "Evam me suttam" — "Tak słyszałem".

Nauki Buddhy są podzielone na trzy rozdziały: Vinaya Pitaka ("kosz dyscypliny" — teksty dotyczące reguł i zwyczajów Sanghi), Sutta Pitaka ("kosz rozpraw" — kazania i wypowiedzi Buddhy i jego bliskich uczniów) oraz Abhidhamma Pitaka ("kosz szczególnej/wyższej doktryny" — szczegółowe psycho-filozoficzne analizy Dhammy). Razem te trzy znane są jako Tipitaka, "trzy kosze".

Nikt nie może udowodnić, że Tipitaka zawiera jakiekolwiek ze słów wypowiedzianych przez historycznego Buddhę. Praktykujący buddyści nigdy nie widzieli w tym problemu. W przeciwieństwie do świętych pism wielu wielkich światowych religii, Tipitaka nie jest uważana za dobrą nowinę, bezsporne świadectwo boskiej prawdy, objawionej przez proroka, przyjmowanej wyłącznie na wiarę. Zamiast tego jej nauczanie jest przeznaczone do własnej oceny, do przełożenia na praktykę we własnym życiu, aby każdy mógł osobiście ocenić, czy rzeczywiście przyniosły obiecany rezultat.

Zasady i założenia:

Nie ma pojęcia wszechpotężnego Boga , który decyduje o losie człowieka. Życiem kieruje karma, którą pozyskano w poprzednim wcieleniu, a więc ludzie bogaci lub posiadający władzę uzyskali swój status dzięki doskonalszej karmie a biedni są tacy dlatego, że naruszyli zasady moralne w poprzednim wcieleniu.

Podstawowa zasadą Buddyzmu są „cztery szlachetne prawdy” objawione przez Buddę w chwili jego oświecenia: życie jest cierpieniem; przyczyną cierpienia są pragnienia lub pożądanie, cierpienie można pokonać poprzez pozbycie się pożądania, a pożądanie „ośmioraką ścieżką”, czyli poprzez odpowiednie poglądy, zamiary, działanie i modlitwę.

Osiągnięcie nirwany można przyśpieszyć przez ograniczenie liczby kolejnych wcieleń; aby na to zasłużyć Tajowie karmią mnichów i składają ofiary na świątynie.

Buddyści nie przeznaczają na praktyki religijne określonego dnia tygodnia (choć najczęściej przychodzą się pomodlić w czasie pełni lub nowiu Księżyca) ani nie ma żadnego rodzaju ceremonii modlitewnej. Uczęszczają jednak na nauki wygłaszane przez nauczycieli klasztornych. Mogą odwiedzać wat w dowolnej porze dnia, modlą się raczej indywidualnie.

Cechy wspólne Theravady i Mahajany:

1. Wszystkie nurty buddyzmu uważają, że jednostkowa egzystencja jest cierpieniem i dlatego potrzeba wyzwolenia

2. Idea reinkarnacji

3. Świat, w którym żyjemy nie jest jedyny; nie ma Boga Stwórcy

4. Oba nurty podkreślają, że wyzwolenie jest możliwe tylko poprzez usunięcie trzech podstawowych przejawów zła: chciwości, nienawiści, zaślepienia i następujące po tym przebudzenie

5. Wszystkie szkoły łączy wiara w Buddhę

Cechy różniące buddyzm Theravada i Mahajana:

Theravada	Mahajana
Tylko Tipitaka	Księgi Theravada Tripitaka plus wiele sutr inne (np. Lotus Sutra)
Karmana przypisane jest do danej osoby i każdy człowiek tworzy ja poprzez konkretne postępowanie	Możliwe jest przenoszenie karmana np. bodhisattwowie mogą przenosić karmana potrzebującym
Inny jest ideał Bodhisattwy. Therawada jest dla Stanu Arahanta	Inny jest ideał Bodhisattwy. Wielu ludzi mówi, że Mahajana jest dla Stanu Bodhisattwy, który prowadzi do Stanu Buddhy. (przepisane z książki, też nie wiem o co w tym chodzi)
W Therawadzie wszystkie trzy terminy zwane są Bodhimi.	Teksty Mahajany nigdy nie używają terminu Arahanta-yana, Wozu Arahanta. Używają trzech terminów: Bodhisattvayana, Prateka-Buddhayana i Sravakayana

Theravadinowie modląc się przyjmują pozycję puja, z dłońmi w geście anjali trzymając jednocześnie w nich: trzy kadzidełka - jedeno dla Buddhy, jedeno dla Sanghy (buddyjskiej wspólnoty), oraz trzecie dla Dhammy (Nauk Buddhy) - kwiat (orchideę lub lotos, który symbolizuje czystość nauk Buddhy) i małą świeczkę (która symbolizuje zrozumienie Oświecenia). Zapalają kadzidełka i trzykrotnie klęknąwszy kładą je u stóp posągu.